علل پرش پلک چشم یا تیک عصبی چشم
گاهی اوقات پلک به راحتی دچار پرش می‌شود، ولی به ندرت ناراحت کننده است و بینایی را تحت تأثیر قرار نمی‌دهد. اما پرش پلک چشم می‌تواند تحریک کننده باشد. مهمتر از همه، ممکن است متعجب شوید که واقعا اتفاقی رخ داده است یا خیر، ولی در کل اینگونه نیست! پرش پلک (تیک عصبی چشم) حرکات غیر ارادی ماهیچه‌ای است که در یک یا هر دو پلک اتفاق می‌افتد. موارد خفیف این مشکل بسیار شایع است، شبیه به اسپاسم‌های عضلانی جزئی که اکثر افراد در بازوها یا پاهای خود تجربه می‌کنند.
در مواردی شدیدتر، بلفارواسپاسم اساسی (پلک زدن غیرارادی و اسپاسم چشم) می‌تواند بسیار جدی‌تر باشد، با پرش شدید پلک چشم که اساساً یک یا هر دو پلک را مجبور به بسته شدن برای چند ثانیه یا حتی ساعت‌ها می‌کند. در این موارد، این تیک عصبی چشم ممکن است به سایر عضلات صورت فرد نیز سرایت کند.
پلک زدن غیرارادی یا تیک عصبی چشم
پرش پلک چشم یک چشمک زدن غیر ارادی و غیر طبیعی پلک است. این چشمک زدن غیر طبیعی ممکن است بارها و بارها در روز اتفاق بیفتد. اگر تیک عصبی شدید باشد، می‌تواند روی بینایی تأثیر بگذارد و باعث شود یک عضله به طور کامل پلک را ببندد. مشکلات مربوط به هر یک از این عضلات ممکن است باعث پرش پلک چشم یا تیک عصبی شود.
سایر ماهیچه‌های چشم نیز ممکن است در این بیماری نقش داشته باشند. بسیاری از افراد گاه به گاه دچار خستگی چشم می‌شوند، به خصوص هنگامی که خسته هستند یا کافئین زیادی مصرف می‌کنند. تیک عصبی مکرر چشم نسبتاً نادر است. هر کسی می‌تواند دچار پرش پلک چشم شود، اما این عارضه در زنان میانسال و سالمندان بیشتر دیده می‌شود.
علت تیک چشم
پرش پلک جزئیِ چشم، اغلب در اثر استرس یا خستگی ایجاد می‌شود. بعضی اوقات، فعالیت الکتریکی در مغز باعث می‌شود سلول‌های عصبی سیگنال‌های خود را به عضلات برسانند و همین باعث اسپاسم می‌شود. این اسپاسم‌ها ناشی از هیچ‌گونه محرک داخلی یا خارجی نیستند و ماندگاری زیادی ندارند. پرش یکباره پلک احتمالاً نتیجه این پدیده است.
به طور کلی، پرش پلک ممکن است در اثر موارد زیر ایجاد شود:
- مصرف الکل
- نور روشن
- مصرف بیش از حد کافئین
- خستگی
- تحریک سطح چشم یا پلک های داخلی
- سیگار کشیدن
- فشار
- آلودگی باد یا هوا
بلفارواسپاسم خوش خیم، یک اختلال حرکتی عضلات اطراف چشم است. هیچ کس دقیقا نمی‌داند چه چیزی باعث ایجاد آن می‌شود، اما محققان معتقدند که ممکن است در اثر نقص برخی سلول‌های سیستم عصبی به نام گانگلیون پایه ایجاد شود. اسپاسم شایع به طور معمول توسط یک شریان کوچک ایجاد می شود که عصب صورت را تحریک می‌کند.
سایر نشانه‌هایی از تیک عصبی پلک‌ها عبارتند از:
- بلفاریت
- خراش قرنیه
- خشکی چشم
- حساسیت به نور
- یووییت
به ندرت، ممکن است این بیماری نشانه‌ای از اختلالات خاص مغز و سیستم عصبی باشد. اما اگر ناشی از آن بود، تقریباً همیشه با علائم و نشانه‌های دیگری همراه است. اختلالات مغزی و سیستم عصبی که می‌تواند باعث تیک عصبی چشم شوند، عبارتند از:
- فلج بل (فلج بلز)
- دیستونی گردن رحم
- دیستونی
- مالتیپل اسکلروزیس (اسکلروز چندگانه)
- دیستونی اورومدیبولار و دیستونی صورت
- بیماری پارکینسون
- سندرم تورت (اختلال تیک)
پرش پلک چشم ممکن است ناشی ازعوارض جانبی مصرف داروها، به خصوص داروهای مورد استفاده در بیماری پارکینسون باشد و این بیماری گاهی اوقات نشانه اولیه یک اختلال حرکتی مزمن است، به ویژه اگر اسپاسم‌های صورت دیگری نیز ایجاد شوند. بهبود الگوهای خواب، نوشیدن کمتر قهوه یا استفاده از قطرات چرب کننده چشم معمولاً می‌تواند یک پرش ساده پلک چشم را بدون مراقبت پزشکی برطرف کند. اگر انقباض پلک باقی بماند، فرد باید به پزشک چشم (چشم پزشکی) مراجعه کند، زیرا ممکن است بیماری جدی‌تری باشد که نیاز به درمان دارد.
عوامل خطر پرش پلک چشم یا تیک عصبی
سابقه آسیب دیدگی سر ممکن است خطر ایجاد این عارضه را افزایش دهد. همچنین اگر به شکل ارثی در خانواده وجود داشته باشد یا در مواردی که از داروهای خاص سلامت روان استفاده می‌کنید، ممکن است در معرض خطر بیشتری باشید.
علائم و نشانه‌های پرش پلک چشم یا تیک عصبی چشم
تیک عصبی چشم از نظر شدت و فرکانس کاملاً متفاوت است. ممکن است برخی از افراد هر چند ثانیه یک پرش داشته باشند، برخی دیگر ممکن است این موارد را بسیار کمتر مشاهده کنند. ممکن است انقباضات چشم چند روز یا بیشتر طول بکشد و مدتی از بین برود. در بعضی از افراد، این عارضه بیشتر اتفاق می‌افتد و به مرور زمان بدتر می‌شود. در بسیاری دیگر، علائم برطرف می‌شوند و برنمی‌گردند. احتمالاً هر دو چشم درگیر این عارضه خواهند شد، اما گاهی اوقات فقط یک چشم علائم را نشان می‌دهد. ممکن است پلک تا حدودی بسته شود، یا ممکن کاملا بسته بماند. علاوه بر اسپاسم پلک، به این علائم نیز توجه داشته باشید:
- سوزش چشم (اغلب اولین علامت)
- افزایش میزان چشمک زدن
- حساسیت به نور
- خشکی چشم
- مشکلات بینایی ناشی از تیک عصبی مداوم
- اسپاسم صورت
علائم پرش پلک چشم چشم اغلب هنگام خوابیدن یا تمرکز بر روی یک کار دشوار از بین می‌روند. بسیاری از افراد می‌دانند که برخی از کارها ممکن است باعث شود که چشم‌هایشان به طور کوتاه دچار این عارضه شوند. این ممکن است فعالیت‌هایی مانند صحبت کردن، آواز خواندن یا لمس کردن قسمت دیگری از بدن باشد. موارد دیگری نیز ممکن است باعث بروز این علائم شوند که شامل موارد زیر هستند:
- خستگی
- چراغ‌های روشن
- رانندگی
- کافئین
- تحریک چشم ناشی از علت دیگری
- چشمک زدن بیش از حد
- تنش و استرس
- حرکت عضلانی غیر ارادی در اطراف چشم