نازایی در زنان چه دلایلی دارد؟
برخی از بیماریهای زنان میتوانند باعث نازایی شوند. در این بخش ابتدا به مواردی که میتوانند باعث نازایی شوند و به سبک زندگی مرتبط هستند پرداختهایم و سپس به ترتیب بیماریهای زنان را که باعث نازایی میشوند، نام بردهایم.
عواملی که احتمال ناباروری را افزایش میدهند شامل موارد زیر هستند:
- سن: توانایی لقاح از حدود ۳۲ سالگی شروع به کاهش میکند.
- سیگار کشیدن: سیگار کشیدن به شکل قابل توجهی خطر نازایی را هم در مردان و هم در زنان افزایش میدهد و همچنین ممکن است تاثیر درمانهای نازایی را کاهش دهد. سیگار کشیدن طی بارداری احتمال سقط را افزایش میدهد. سیگار کشیدن غیرفعال (فردی که در معرض سیگار کشیدن سایرین است) نیز با کاهش باروری مرتبط است.
- الکل: هر مقدار مصرف الکل میتواند شانس لقاح را تحت تاثیر قراردهد.
- چاقی یا وزن بالا: میتواند احتمال نازایی را همانند آقایان در خانمها نیز افزایشدهد.
- اختلالات خوردن: اگر یک بیماری منجر به کاهش وزن قابل توجه شود، مشکلات باروری ممکن است به وجود آید.
- رژیم غذایی: کمبود فولیک اسید، آهن، روی و ویتامین B۱۲ میتواند باروری را تحت تاثیر قرار دهد. خانمهایی که در خطر هستند از جمله کسانی که گیاهخوار هستند باید در مورد مکملهای لازم با پزشک مشورت کنند.
- ورزش: ورزش بسیار کم یا بسیار زیاد با مشکلات باروری مرتبط است.
- عفونتهای منتقله از راه جنسی: کلامیدیا میتواند لولههای فالوپ (بخشی از ساختار جنسی خانمها) را تخریب کند و باعث التهاب در اسکروتوم مردان شود. سایر انواع عفونتهای منتقله از راه جنسی نیز میتوانند باعث نازایی شوند.
- مواجهه با برخی مواد شیمیایی: برخی حشرهکشها، علفکشها، فلزات مانند سرب و محلولها با مشکلات باروری هم در مردان و هم در زنان مرتبطند.
- استرس روحی: ممکن است تخمکگذاری در خانمها و تولید اسپرم در آقایان را تحت تاثیر قرار دهد و میتواند منجر به کاهش فعالیت جنسی شود.
علل نازایی زنان چیست؟
۱. تنبلی تخمدان
در سندرم تخمدان پلی کسیتیک (PCOS) عملکرد تخمدانها غیرطبیعی است و تخمکگذاری ممکن است انجام نشود. علت تنبلی تخمدان متعدد است که دانستن علت در درمان موثر است. خوشبختانه میتوان تنبلی تخمدان را بهبود بخشید و البته بهتر است این افراد تخمک خود را فریز کرده و در بانک نگهداری کنند.
۲. کیست تخمدان
از عوارض کیست تخمدان میتوان به نازایی اشاره کرد. تخمدانی که کیست داشتهباشد، در مواردی نمیتواند به خوبی فعالیت کند و بنابراین نیازمند درمان نازایی است.
۳. اختلالات تخمک گذاری و نارسایی تخمدان
اختلالات سیکل تخمک گذاری رایجترین علت نازایی در زنان هستند. تخمکگذاری در واقع آزادسازی یک تخمک در هر ماه است. در اختلالات تخمک گذاری ممکن است هیچ تخمکی آزاد نشود یا فقط در برخی چرخهها تخمک آزاد شود. علل اختلالات تخمکگذاری میتواند شامل موارد زیر شود؛
- نارسایی زودرس تخمدان: تخمک ها پیش از ۴۰ سالگی از کار می افتند.
- هایپرپرولاکتینمی: اگر سطح پرولاکتین بالا باشد، و خانم باردار یا در حال شیردهی نباشد، ممکن است تخمکگذاری و باروری را تحت تاثیر قرار دهد.
- تنبلی تخمدان
۴. کیفیت پایین تخمک
تخمکها آسیب دیدهاند یا اختلالات ژنتیکی دارند که نمیتوانند بارداری را تحمل کنند. هرچقدر سن خانم بالاتر باشد خطر این مشکلات بیشتر میشود. تخمکها در بدن خانم از دوران جنینی تا آخر عمر وجود دارند. این سلولها تقسیم میوز خود را در دوران جنینی شروع میکنند و بعد از بلوغ، در هر ماه یکی از آنها تقسیم خود را شروع میکند و آمادهی باروری میشود. حال تصور کنید که با پیر شدن خانم، سلول جدیدی ساخته نمیشود، بلکه همان سلولها شروع به رشد و تقسیم میکنند. هرچه سلولها پیرتر باشند و با گذر عمر و سبک زندگی خانم تحت تاثیر عوامل مختلف قرار گرفتهباشند، تغییر میکنند و ممکن است که دچار مشکل شوند.
کیفیت تخمکها با گذر زمان کاهش پیدا میکند و با این کاهش کیفیت، مشکلات بسیاری برای آنها ایجاد میشود. بنابراین یکی از علتهای نازایی میتواند کیفیت پایین تخمکها باشد. بهترین بازه برای باروری خانمها از ۲۵ سالگی تا ۳۴ سالگی است. با افزایش سن احتمال نازایی و احتمال عقب ماندگی جنین بالا میرود. همچنین حاملگی بالای ۳۵ سال از بارداریهای پرخطر است.
صفحه ی رسمی اینستاگرام کلینیک شبانه روزی فولادشهر را مشاهده نمایید.
۵. آیا کم کاری تیروئید باعث نازایی میشود؟
بیماری های تیروئید، غده تیروئید پرکار یا کمکار، میتواند منجر به عدم تعادل هورمونی شود. تیروئید یکی از مهمترین غدههای درونریز بدن است که در روند باروری خانم نقش مهمی دارد. توجه داشته باشید که اگر تیروئید کم کار یا پرکار باشد ممکن است که در روند پریود شدن موثر باشد و باعث نازایی هم شود. محور هیپوتالاموس هیپوفیز تنها عاملی نیست که در منظم بودن پریود و آزاد شدن ماهانهی تخمکها موثر است. بنابراین یکی از تستهای بررسی عملکرد تخمدان و تخمکها، بررسی هورمونهای تیروئیدی است. اگر مشکلی در تولید هورمونهای تیروئیدی باشد، باید با مصرف دارو یا روشهای درمانی دیگر، این مسئله حل شود.
۶. بیماری های مزمن
از بیماریهای مزمن میتوان به ایدز یا سرطان اشاره کرد. بیماریهای کبدی هم ممکن است مزمن باشند. این بیماریها معمولا علائم سیستمیک در بدن ایجاد میکنند و همین مسئله میتواند مشکلات جدی برای فرد ایجاد کند. هنگامی که شما نسبت به بیماریهای مزمن بیتوجه باشید و برای درمان آنها اقدام نکنید، ممکن است که کل سیستم بدن شما مختل شود. یکی از مهمترین بیماریهای مزمن سرطان است. سرطان در بخشهای مختلف بدن ایجاد میشود و میتواند ایجاد نازایی هم بکند. از طرفی درمان این بیماریها به خودی خود میتواند بر رحم و تخمدان و محورهای هومورنی که به آزاد شدن تخمک و نگهداری جنین در رحم کمک میکنند تاثیر بگذارد و آنها را مختل کند.
۷. بیماری های رحمی یا مشکل در لوله های فالوپ
بیماریهای رحمی و یا مشکلات در لولههای فالوپ میتواند مانع از حرکت صحیح تخمک از تخمدان به رحم شود. که علل آن شامل موارد زیر میشود؛
- جراحی: جراحیهای لگن گاهی باعث آسیب به لولههای فالوپ می شود. جراحی سرویکس (گردن رحم) گاهی باعث کوتاهی سرویکس میشود.
- از عوارض فیبروم رحم میتوان به نازایی اشاره کرد. فیبروز ساب موکوزال نوعی تومور خوش خیم (غیرسرطانی) است که در دیواره عضلانی رحم به وجود میآید. آنها ممکن است برای جایگذاری سلول تخم در رحم مشکل ایجاد کنند و یا لوله فالوپ را مسدود کنند که باعث جلوگیری از لقاح اسپرم و تخمک شود.
- گاهی پولیپ رحم میتواند ایجاد نازایی کند.
- بیماری اندومتریوز هم میتواند از علل نازایی باشد. در این بیماری، سلولهایی که به طور طبیعی در سطح رحم وجود دارند، در سایر نقاط بدن شروع به رشد میکنند.
- درمان های ضدباروری قبلی: در خانم هایی که بستن لوله های فالوپ را انتخاب کرده اند، فرایند می تواند به شکل بازگشت به حالت قبلی انجام شود اما شانس باروری مجدد بالا نیست.
- عفونت شدید رحم میتواند از شایعترین علتهای ایجاد نازایی باشد. این عفونتها باعث بروز چسبندگی رحم می شود.
- چسبندگی رحم چیست: چسبندگی رحم از دیگر علتهای نازایی است.
- سرطان دهانه رحم و سرطان رحم از دیگر دلایل ایجاد نازایی در خانمها است.
۸. سایر علل
برخی از علتهای ایجاد نازایی شامل موارد زیر هستند؛
- سندرم تحریک بیش از اندازهی تخمدان: علائم آن شامل نفخ، یبوست، ادرار تیره، اسهال، تهوع، درد شکم، استفراغ، میشود.
- بارداری خارج رحمی: زمانی اتفاقمیافتد که سلول تخم ایجادشده در جایی خارج از رحم، معمولا لوله فالوپ، جایگذاری شود.
- نازایی ناشی از روشهای درمانی
۹. یائسگی
امکان برگشت تخمک گذاری در یائسگی وجود ندارد و یائسگی باعث نازایی میشود. کسی که پریود نمیشود توانایی باروری ندارد. از علائم یائسگی زودرس میتوان به نازایی اشاره کرد.
هنگامی که زن یائسه شود، دیگر نمیتواند به صورت ماهانه تخمک در بدن خود رشد بدهد و از لولهی فالوپ آزاد کند. وقتی سلول تخمکی نباشد نمیتواند با یک اسپرم ترکیب شود و در نتیجه نمیتواند ایجاد تخم بکند که جنین ایجاد شود.
کسی که یائسه است نابارور هم هست. یائسگی عوارض دیگری هم دارد مانند گرگرفتگی بدن، خشکی واژن، پوکی استخوان و موارد دیگر که بر زندگی جنسی زن تاثیر میگذارد و باقی جنبههای زندگی او را نیز بیتاثیر رها نمیکند. البته یائسگی بخشی از سفر زندگی است و اگر در زمان مناسب اتفاق بیفتد، مشکلی ایجاد نمیکند.
تخمک گذاری در یائسگی وجود ندارد یائسگی باعث نازایی میشود.
شایع ترین علت نازایی در زنان
در میان علتهایی که باعث ایجاد نازایی در زنان میشوند، شایعترین آنها بیماریهای زنان است که منجر به اختلال تخمکگذاری میشوند. یکی از مهمترین علل ایجاد اختلال در تخمکگذاری تنبلی تخمدان است که ناشی از سندروم تخمدان پلی کیستیک میتواند باشد. عفونتهای رحمی از دیگر دلایل شایع ایجاد نازایی است که در بسیاری از زنان ایجاد نازایی میکند.
صفحه ی رسمی اینستاگرام کلینیک شبانه روزی فولادشهر را مشاهده نمایید.
جهت ارتباط با کلینیک شبانه روزی فولادشهر ، اینجا کلیک کنید.
مطالب پیشنهادی کلینیک آریا فولادشهر (کلینیک شبانه روزی فولادشهر):
بهترین سن بارداری در زنان و مردان