روش‌های شستشوی گوش
شستشوی گوش توسط پزشک با دستگاه ساکشن
- شست و شو با قطره گوش (نحوه ریختن قطره گوش)
- شستشوی گوش با آب و سرنگ
- روش‌های شست و شوی گوش در خانه
- استفاده از شمع گوش برای پاکسازی جرم گوش
کم عارضه‌ترین حالت شستن گوش زمانی است که توسط پزشک انجام شود زیرا پرده گوش به‌راحتی با کوچک‌ترین ضربه آسیب می‌بیند.
۱. شستشو گوش با دستگاه ساکشن
پاکسازی گوش با دستگاه ساکشن یک روش کاربردی و مؤثر برای از بین بردن جرم گوش است و معمولاً بی‌خطر و بدون درد است. استفاده از ساکشن گوش ساده است و نتیجه بسیار خوبی دارد. اما شستشوی گوش با دستگاه مانند هر روش پزشکی دیگری، مزایا و عوارضی دارد. شایع‌ترین عوارض آن سرگیجه و کم شنوایی موقت است که به دلیل خنک شدن کانال گوش توسط ساکشن رخ می‌دهد.
استفاده از ساکشن گوش یک فن مؤثر توسط پزشکان گوش، حلق و بینی برای از بین بردن جرم و گرفتگی گوش است. پزشکان در ابتدا با استفاده از آندوسکوپی (Endoscopy) کانال گوش را بررسی می‌کنند تا علت گرفتگی را پیدا کنند. سپس با کمک اتوسکوپ که دستگاهی مانند جاروبرقی کوچک است و به‌آرامی مکش لازم برای جابه‌جایی و برداشتن موم را ایجاد می‌کند، جرم گوش را تخلیه می‌کنند. به دلیل خارج شدن تمام موم‌های اضافی از گوش، بیماران بعد از ساکشن صداها را چندین برابر بلندتر می‌شنوند. تا زمانی که غدد کانال گوش شروع به تولید مجدد موم کنند، این حالت وجود دارد و موقتی است.
مزایای شستشو گوش با میکروساکشن چیست؟
در مدت زمان کمی انجام می‌شود، پزشک در زمان پاکسازی می‌تواند مجرای گوش را ببیند و با دقت بالاتری جرم گوش را از بین ببرد. همچنین میکروساکشن، گوش شما را در معرض رطوبت قرار نمی‌دهد که می‌تواند از بروز عفونت تا حد زیادی جلوگیری کند.
عوارض و خطرات شست و شوی گوش با میکروساکشن چیست؟
سرگیجه، سرفه کردن، آبریزش چشم، ضربه به پرده گوش در صورت حرکت بیمار و در مواردی آسیب صوتی که به دلیل برداشتن موم گوش انجام می‌شود و فرد احساس می‌کند شدت صداهایی که می‌شنود بیش از اندازه افزایش پیدا می‌کند.
اگرچه پاکسازی گوش با ساکشن روش خوبی برای رفع جرم گوش است، اما خرید تجهیزات آن برای کلینیک‌ها گران است و استفاده از آن نیاز به حضور متخصص گوش و حلق و بینی دارد.
۲. قطره گوش (نحوه ریختن قطره گوش)
یکی دیگر از روش‌های اثبات‌شده شستن گوش، استفاده از قطره شستشوی گوش است. با پیشرفت علم و فنّاوری، قطره‌های متنوعی بر اساس سن و علت گرفتگی گوش تولیدشده‌اند. اما سؤال اینجاست که بهترین قطره برای جرم گوش چیست؟ با توجه به نوع التهاب، درد و عفونت در گوش (ویروسی، باکتریایی و قارچی) قطره‌های متفاوتی استفاده و تجویز می‌شوند:
قطره رفع عفونت باکتریایی: کلرامفنیکل (Chloramphenicol) – قطره سیپلکس یا سیپروفلوکساسین (Ciprofloxacin) – گلیسیرین فنیکه (Glycerin pheniqe)
قطره التهاب و درد گوش: قطره بتامتازون (Betamethasone) یا بتازونیت – قطره لامیژکس – قطره الکل بوریکه – قطره اتودالر
قطره رفع عفونت قارچی: قطره کلوتریمازول – گلیسیرین فنیکه (Glycerin pheniqe)
روش استفاده قطره گوش برای کودکان زیر دوازده سال
کودکان و خردسالان، کانال گوش کوچک‌تری نسبت به بزرگسالان دارند. به همین دلیل شست و شوی گوش آن‌ها با احتیاط بیشتری انجام می‌شود. یک حوله یا پارچه تمیز را روی زمین پهن کنید و کودک را به پهلو، روی گوش سالم بخوابانید. یک نفر سر و بدن کودک را به‌آرامی و بی‌حرکت نگه دارد و دیگری قطره شستشوی گوش را به تعداد تجویزشده در گوش کودک بریزد و بعد از ریختن قطره، کودک چند دقیقه در همان حالت باقی بماند.
شاید این سؤال پیش بیاید که چرا قطره در گوش پایین نمی‌رود؟ قبل از ریختن قطره در گوش کودک، لاله گوش او را به سمت بیرون و پایین بکشید تا کانال شنوایی و مجرای گوش در حالت افقی قرار بگیرد.
روش استفاده از قطره گوش در بزرگسالان
مانند روش مصرف قطره گوش در کودکان عمل کنید. با این تفاوت که دیگر نیاز نیست حتماً دو نفر دیگر حضور داشته باشند و یک فرد به‌تنهایی می‌تواند برای شما قطره گوش را بریزد و مجرای گوش را به حالت افقی نگه دارد. در صورت نیاز، این کار را برای گوش دیگر هم می‌توانید انجام دهید.
چه افرادی نباید از قطره گوش استفاده کنند؟
افرادی که دچار آسیب پرده گوش هستند، نباید از قطره برای شستشوی گوش استفاده کنند. زیرا باعث ورود مواد شیمیایی به گوش میانی، عفونت و التهاب می‌شود. در واقع یک مشکل تبدیل به دو مشکل می‌شود! حتماً در صورت وجود پارگی یا آسیب در پرده گوش، برای شستن گوش با متخصص گوش و حلق و بینی مشورت یا از مشاوره تلفنی استفاده کنید.
۳. شستشوی گوش با آب و سرنگ
یکی از روش‌های کم‌خطر و در دسترس شستشو گوش، شستن گوش در خانه با آب و سرنگ است. جرم گوشی که انباشته‌شده، سفت و محکم است. قبل از استفاده از سرنگ، با چکاندن قطره گوش یا روغن گیاهی جرم گوش را نرم کنید.
پس از یک یا دو روز که موم نرم شد، از یک سرنگ حاوی آب تمیز و نسبتاً گرم استفاده کنید (از داروخانه تهیه کنید). سر خود را خم کنید و گوش خود را به سمت بالا و عقب بکشید تا مجرای گوش صاف شود. یک حوله را روی شانه خود قرار دهید تا آبی که از گوش خارج می‌شود گرفته شود. برخی از افراد همچنین ممکن است یک لگن زیر گوش قرار دهند تا آب را بگیرد.
سرنگ را در گوش خود قرار دهید، آن را به سمت بالا و به سمت پشت گوش قرار دهید. این وضعیت به جدا شدن جرم گوش کمک می‌کند. سپس به‌آرامی سرنگ را فشار دهید تا آب وارد گوش شود. اگر فردی احساس درد یا فشار کرد، نباید ادامه دهد. پس از اتمام شستشو، سر خود را به پهلو خم کنید تا آب از آن خارج شود. در آخر گوش خود را با استفاده از حوله خشک کنید.
نکات مهم شستشوی گوش با آب و سرنگ
گاهی اوقات ممکن است این روش را پنج بار تکرار کنید تا نتیجه بگیرید. اما اگر جرم گوش از بین نرفت و تخلیه نشد، ادامه ندهید و با پزشک مشورت کنید. البته پزشکان برای افرادی که شرایط پزشکی خاصی دارند یا جراحی پرده گوش انجام داده‌اند، شستشوی گوش را توصیه نمی‌کنند. آن‌ها همچنین ممکن است در مورد فردی که در خانه شست و شوی گوش انجام می‌دهند نگرانی داشته باشند.
نکته مهم در استفاده از روش شستشوی گوش با سرنگ، استفاده از آب با دمای اتاق است. آب بیش‌ازحد سرد باعث سرگیجه شده و به دلیل تحریک عصب صوتی منجر به حرکت سریع چشم‌ها به صورت پهلوبه‌پهلو می‌شود. همچنین آب داغ نیز می‌تواند پرده گوش را بسوزاند.
۴. شستشوی گوش در خانه
اگر پرده گوش حاوی لوله نیست یا سوراخی در آن وجود ندارد، این اقدامات خود مراقبتی ممکن است به شما در حذف جرم گوش اضافی که مجرای گوش شما را مسدود می‌کند، کمک کند.
شستشوی گوش با قطره و دوش آب گرم
با چکاندن چند قطره روغن بچه، روغن معدنی، گلیسیرین یا پراکسید هیدروژن در کانال گوش خود، موم گوش را نرم کنید. ازآنجایی‌که جرم گوش محلول در آب استُ می‌توانید برای از بین بردن جرم گوش از آب گرم زیر دوش آب استفاده کنید. سر خود را به یک طرف خم کنید و مقداری آب در مجرای گوش خود بریزید، سپس سر خود را در جهت مخالف کج کنید تا آب به همراه موم خارج شود.
بعد از دوش آب گرم، از یک دستمال مرطوب استفاده کنید تا مومی که در گوش شما قابل مشاهده است، پاک کنید. اگر متوجه شدید که گوش‌هایتان هنوز بسته است، با یک متخصص گوش، حلق و بینی که می‌تواند با دستگاه، شست و شوی گوش شما را انجام دهد، مشورت کنید.
شستشوی گوش با قطره هیدروژن پراکسید
محلول پراکسید هیدروژن یک سرومنولیتیک (محلول حل کننده موم گوش) است که جرم گوش را نرم می‌کند، حل می‌کند و می‌شکند.