بررسی کامل سندروم روده تحریک پذیر
سندرم روده تحریک پذیر ((Irritable Bowel Syndrome)) یک اختلال گوارشی طولانی مدت است که میتواند باعث ناراحتی مداوم شود. با اینکه اکثر افراد آن را با علائم شدید حس نمیکنند، ولی با این حال این بیماری بسیار شایع است. اما هنوز هم مبتلایان زیادی از وجود این سندروم اطلاعی ندارند و دردهای شکمی شدیدی را تحمل میکنند، بدون آن که بدانند مشکل از کجاست. با شناخت بیشتر و اطلاع از راه های کنترل سندروم روده تحریک پذیر، میتوان علائم آن را بهبود بخشید.
تعریف سندروم روده تحریک پذیر
این سندروم در زبان انگلیسی با (IBS) شناخته میشود و تقریبا یک بیماری مزمن به حساب میآید. با این حال، علائم آن طی سالها تغییر میکند و بسته به شرایط مختلف میتوان نشانهها را کاهش داد. این بیماری میتواند در هر سنی به وجود بیاید و معمولا زنان را بیشتر از مردان تحت تاثیر قرار میدهد. سندروم روده تحریک پذیر بیماری خیلی خطرناکی محسوب نمیشود، ولی در صورت عدم توجه به آن، فرد مبتلا ممکن است مجبور شود دردهای شکمی زیادی را تحمل کند. سندروم روده تحریک پذیر میتواند باعث دردهای شکمی مزمن شود.
علت سندروم روده تحریک پذیر
به طور کلی، علت قطعی ابتلا به بیماری روده تحریک پذیر هنوز مشخص نیست. ولی طبق نظر پژوهشگران، عوامل میکروبی ممکن است نقش اساسی داشته باشند. به نظر میرسد که میکروبهای درگیر در گاستروانتریت عفونی، ممکن است بر روی سیستم ایمنی بدن موثر باشند و منجر به تغییرات طولانی مدت در روده شوند. همچنین عوامل دیگری نیز در پدید آمدن این بیماری نقش دارند که شامل موارد زیر میشوند:
- رژیم غذایی
- عوامل محیطی، مانند استرس
- عوامل ژنتیکی
- تغییرات هورمونی (مخصوصا در زنان)
- نقص عملکرد در عضلاتی که غذا را از طریق بدن حرکت میدهند
- عدم توانایی سیستم عصبی مرکزی در کنترل سیستم هضم
علائم سندروم روده تحریک پذیر
- تغییر در عادات روده
- درد و گرفتگی شکم (که اغلب پس از دفع مدفوع کاهش مییابد)
- احساس خالی نبودن روده پس از دفع مدفوع
- عبور مخاط از راست روده
- تورم یا نفخ شکم
- نیاز ناگهانی و فوری به توالت
این علائم اغلب بعد از غذا بدتر میشوند، همچنین ممکن است تا چندین روز شدید باشند و بعد از آن بهبود یابند یا به طور کامل رفع شوند. به علاوه، نشانه های سندروم تحریک پذیر در افراد مختلف فرق دارد. آنها اغلب با برخی علائم گوارشی دیگر شباهت دارند و میتوانند قسمتهای مختلف بدن را تحت تاثیر قرار دهند. نشانههای دیگری نیز وجود دارند که نسبت به علائم قبلی در افراد کمتری دیده میشوند، اینها عبارتند از:
- تکرر ادرار
- هالیتوز یا بوی بد دهان
- سردرد
- درد مفصل یا عضله
- خستگی مداوم
- رابطه جنسی دردناک یا دیس پارونی در زنان
- قاعدگیهای نامنظم
- اضطراب و افسردگی (اغلب به دلیل ناراحتی و خجالت از بیماری اتفاق میافتد)
- غذاهای مضر برای مبتلایان به روده تحریک پذیر
یکی از مهمترین عواملی که به بهبود مبتلایان به سندروم روده تحریک پذیر کمک میکند، رعایت رژیم غذایی است. برخی از نوشیدنیها و خوراکیها محرک اصلی این بیماری هستند و باید تا حد امکان از آنها دوری کنید. علائم بیماری اغلب پس از مصرف برخی از محصولات مانند شکلات، شیر یا الکل بدتر میشوند و ممکن است باعث یبوست یا اسهال شوند. برخی از میوهها، سبزیجات و نوشابههای گازدار باعث ایجاد نفخ و ناراحتی میشوند.
افراد مبتلا به بیماری روده تحریک پذیر باید تا حد امکان از مواد غذایی زیر که باعث نفخ میشوند اجتناب کنند:
- لوبیا
- کرفس
- پیاز
- هویج
- کشمش
- موز
- زردآلو
- آلو خشک
- جوانه بروکسل
- شیرینی
- محصولات لبنی
- آدامس بدون قند
- محصولات و نوشیدنیهای حاوی کافئین
رژیم غذایی مناسب برای مبتلایان به سندروم روده تحریک پذیر
مدیریت مصرف فیبر
به اکثر مبتلایان سندروم روده تحریک پذیر پیشنهاد میشود که میزان فیبر دریافتی خود را افزایش دهند. سطح متعادل فیبر در رژیم غذایی میتواند به هضم سالم کمک کند.
مکملهای پروبیوتیک
مصرف پروبیوتیک معمولا به اکثر مبتلایان کمک میکند. پروبیوتیکها باکتریهای مفیدی هستند که باعث سلامت روده میشوند. البته، ممکن است فرد بلافاصله پس از مصرف مکمل، اثرات آن را احساس نکند. بنابراین باید در چندین هفته مصرف شود تا در بلند مدت بتوان اثرات مثبت آن را بررسی کرد.
یادداشت عادات غذایی
تغییر در عادات غذایی میتواند به کنترل علائم کمک کند و در واقع هیچ رژیم ثابتی برای همه بیماران وجود ندارد. بنابراین، ممکن است فرد برای یافتن یک رژیم غذایی راحت و سازگار، نیاز به گذراندن مراحل آزمایش و خطا را داشته باشد. ثبت عادات و تغییرات غذایی به شما کمک میکند تا متوجه شوید که کدام یک از مواد غذایی و نوشیدنیها، موجب تحریک این بیماری میشوند و کدام یک مفیدند. در نتیجه خیلی راحتتر میتوانید وعدههای غذایی خود را میل کنید.